ปัจจุบันสภาพทางสังคม เศรษฐกิจ การเมือง ได้เปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็ว เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงทางเทคโนโลยีทำให้โลกเป็นยุคไร้พรหมแดน วัฒนธรรมตะวันตกไหลบ่าเข้ามาอย่างมากมาย ทำให้เกิดปัญหาเยาวชนหลงลืมและไม่รู้จักศิลปะ วัฒนธรรม ขบธรรมเนียมประเพณีของตนเองซึ่งบรรรพบุรุษเคยรักษาเอกภาพของตนเองมาเป็นเวลาช้านาน จึงอยากนำเสนอเรื่อง "หมอดู" ซึ่งถือเป็นประเพณีอย่างหนึ่งซึ่งชาวอีสานถือปฏิบัติมา หลายคนอาจมองว่าเป็นเรื่องไร้สาระ แต่ก็ถือเป็นภูมิปัญญาอย่างหนึ่งที่ทำให้สังคมสงบสุข บุคคลในสังคมเกิดความสบายใจ เมื่อได้ปฏิบัติ และเราคงไม่ปฏิเสธว่าในปัจจุบัน ส่วนหนึ่งของคนไทยก็ยังเชื่อในหมอดู
หมอดูอีสาน (จากใบลานก้อม)
สรรพตำราใช้ประจำบ้านเฮือน ใช้จารลงบนใบลานสั้นๆเก็บไว้ประจำตัว เพื่อสะดวกแก่การค้นโดยเฉพาะนั้น ภาษาอีสานเรียกว่า "หนังสือก้อม" เมื่อจะทำการใดๆเพื่อเป็นมงคลในบ้านเรือน จะเลือกหามื้อวันทันยามอันดีเป็นต้น ก็จะตรวจค้นในหนังสือก้อมอันเก็บไว้นั้น ให้เป็นการถี่ถ้วนก่อนลงมือทำ เพื่อความเป็นอุดมมงคลสวัสดีในบ้านเรือน คำว่ามื้อและวันนั้น นักปราชญ์เก่าได้จารลงในหนังสือก้อมนั้นมีความหมายต่างกันคือ มื้อส่วนมากหมายเอาทางจันทรคติขึ้นแรม เช่นมื้อ 1 - 2 ค่ำ เป็นต้น ส่วนวันนั้นหมายเอาทางสุริยคติ เช่น อาทิตย์ จันทร์ อังคาร พุธ พฤหัส ศุกร์ เสาร์ เป็นต้น ในตำราหมอดูมื้อ วัน ที่กล่าวไว้ในหนังสือก้อมจัดเป็น โคงยาม โคงวัน โคงเดือน เช่นโคงวันจม วันฟู เป็นต้น เรียกว่า "โคง"
โคงช้างแก้ว
1 ค่ำ | ช้างแก้ว | ขึ้นสู่โฮงคำ |
2 ค่ำ | ผีฟัง | ธรรมป่าช้า |
3 ค่ำ | ล้างมือ | ถ้าคองกิน |
4 ค่ำ | นอน | ป่วยตีนตากแดด |
5 ค่ำ | ผีแวดล้อม | ระวังเอา |
6 ค่ำ | ลงสะเภา | ไปเที่ยวค้า |
7 ค่ำ | เคราะห์อยู่ | ถ้าเถิงตน |
8 ค่ำ | มีคำ | กังวลบ่แล้ว |
9 ค่ำ | ถืกเสี้ยน | พญาราม |
10 ค่ำ | หาความงาม | บ่ได้ |
11 ค่ำ | ขี้ไฮ้ | เกิดเป็นดี |
12 ค่ำ | บ่ดี | สักหยาด |
13 ค่ำ | ไชยะ | ผาบแพ้ชมภู |
14 ค่ำ | ฝูงศัตรู | ปองฆ่า |
15 ค่ำ | ถืก | แม่วายหลวง |
อันโคงช้างแก้วนี้ จะทำการมงคลใดๆก็ดี จะไปค้าขายทางไกลก็ดี ให้เลือกเอาวันมื้อดี คือ ดิถี 1-6-10-11-13 เมื่อถูกวันดีจักสมปรารถนาแล
โคงชาตาเดือนเกิด
เกิดเดือนเจียง | เมียหนุ่มน้อย | แล่นมาโฮม |
เกิดเดือนยี่ | ผมหัวหยอง | ถามเอาหนี้ |
เกิดเดือน 3 | เพื่อนซี้เวียก | ให้ทำการ |
เกิดเดือน 4 | ความกล้าหาญ | บ่มีย้านบาป |
เกิดเดือน 5 | ตายหย้อน | ดาบชาวเมือง |
เกิดเดือน 6 | ขันคำ | ขึ้นตั่งแท่น |
เกิดเดือน 7 | ไซ้บ่แล่น | ขุนปง |
เกิดเดือน 8 | ถือคานงง | พายถงกับดาบ |
เกิดเดือน 9 | ฮู้เพื่อนก็ถาม | บ่ฮู้เพื่อนก็ถาม |
เกิดเดือน 10 | คำปรารถนา | บ่แล้ว |
เกิดเดือน 11 | ป่าแป้ว | คอบคานสี |
เกิดเดือน 12 | ตีกลองหลวง | ป่าวเมืองกินเหล้า |